عینک آفتابی و واقعیت ها و نکاتی شگفت انگیز درباره آن
عینک آفتابی از لوازمی است که اکثر افراد از آن استفاده می‌کنند.
به همین دلیل به نظر می‌رسد داشتن اطلاعات در مورد چرایی استفاده از عینک آفتابی و نکاتی که در انتخاب عینک آفتابی استفاده می‌شوند ضروری است.
مطلبی که در ادامه می‌آوریم از سایت بیمارستان و مراکز فوق تخصصی چشم پزشکی نور در مورد واقعیت هایی درباره عینک آفتابی است.
چند واقعیت شگفت انگیز درباره عینک آفتابی
چرا باید از عینک آفتابی استفاده کنیم؟
کشور ما از نظر جغرافیایی در منطقه‌ای قرار گرفته است که سطح بالایی از تابش نور را دارد.
علاوه بر نور قابل رویت که به خاطر موقعیت جغرافیایی کشور داریم،
میزان قابل توجهی از پرتوهای ماورای بنفش هم به سطح زمین می‌رسد
که در واقع به دلیل زاویه تابش خورشید، طول روز و همچنین شرایط آب و هوایی و جغرافیایی ایران است.
بنابراین هموطنان ما در اکثر مناطق تحت تابش پرتوهای ماورای بنفش و تاثیر آفتاب با شدت نور زیاد قرار دارند،
لذا بایستی در مواجهه با این شرایط از چشم‌های خود محافظت کنند
زیرا در غیر این صورت موجب بروز آسیب‌ها و کاهش عملکرد سیستم بینایی می‌شود.
متداول‌ترین روش، استفاده از عینک آفتابی است.
عینک آفتابی باید چند کار را به طور همزمان انجام دهد که در زیر به اختصار به هر کدام اشاره می‌کنم:
خصوصیات یک عینک آفتابی:
باید بتواند سطح نور را به حد مناسبی کاهش دهد تا فرد، امکان بینایی موثر و مناسبی را کسب کند.
باید بتواند اشعه ماورای بنفش به ویژه در محدوده UV-A یعنی۳۰۰ تا ۴۰۰ نانومتر را جذب کند.
اصطلاح عینک آفتابی UV400 که در میان مردم رایج است، به همین معناست.
نکتۀ مهمی که لازم می‌دانم در اینجا با شما درمیان بگذارم، در مورد پرتوهای محدوده UV-B است
که معمولاً در مناطق مرتفع، کوهستانی و در نقاطی که دارای پوشش گیاهی کمی هستند، وجود دارد
و قادر است به سطح زمین رسیده، چشم‌های ما را تحت تاثیر قرار دهد.
این پرتو خطرناکتر از UV-A است چون می‌تواند در مایکرومولکول‌های حیاتی بدن ما وارد شده و آسیب‌های جدی سلولی ایجاد کند.
از پیامدهای مهم قرار گرفتن در معرض پرتو UV-B می‌توان به مواردی چون
بیماری‌های قرنیه، بیماری‌های شبکیه، تغییرات رنگدانه‌ای در سطح ملتحمه و اثرات پوستی اشاره کرد.
یک محدوده دیگر از پرتوها با عنوان UV-C شناخته می‌شود که کوتاه‌ترین طول موج از نظر پرتوهای ماورای بنفش است
و معمولاً توسط لایه اوزون جذب شده و به زمین نمی‌رسد.
با این حال این پرتوها در سطح زمین با به‌کارگیری دستگاه‌های جوشکاری قوس الکتریکی تولید شده
و لازم است با فیلترهای مخصوص و استاندارد کنترل شود.
عینک آفتابی باید در تیزبینی و عملکرد بینایی ما تاثیری نداشته باشد.
یعنی وقتی در محیطی که نور مناسبی دارد،
عینک آفتابی را به چشم می‌زنیم و چشم خود را به سمت بالا و پایین یا چپ و راست حرکت می‌دهیم
نباید دچار احساس حرکت و اعوجاج در اجسام شویم.
متاسفانه متداول‌ترین اتفاق ناخوشایند حین استفاده از عینک آفتابی همین اعواج است
که در اثر انحنای نادرست صفحه عینک به وجود می‌آیند.
از جمله پیامدهای رایج این حالت می‌توان به
احساس سردرد، خستگی، سرگیجه، حالت تهوع، کاهش دید و حتی آشکار شدن یک انحراف مخفی اشاره کرد.
عینک‌های آفتابی اگر به صورت طبی – آفتابی استفاده شوند
باید انحنای عدسی، خصوصیات طیفی و تیرگی عدسی آفتابی، براساس نمره عینک محاسبه و ساخته شود.
به بیان دیگر نمی‌توان همان محاسبات عینک طبی را بر روی عینک‌های آفتابی- طبی اعمال کرد.
خلاصه کلام این که عملکرد عمده عینک‌های آفتابی در محدوده UV-A است؛
با این حال عینک‌های حرفه‌ای به ویژه برای ورزشکاران رشته‌هایی نظیر کوهنوردی یا افرادی که ساعات زیادی در فضای باز قرار دارند،
می‌بایست در محدوده UV-AB هم بررسی شود.
عینک‌های متداول:
عینک‌های متداول آفتابی جاذب UV-A هستند؛
اما آنهایی که به صورت حرفه‌ای کوهنوردی یا طبیعت‌گردی می‌کنند
یا افرادی که حضور بیشتری در فضاهای بیابانی دارند
باید از عینک‌های آفتابی با استاندارد UV-AB استفاده کنند
تا مقدار بیشتری از اشعه مضر خورشید توسط این عینک‌ها دفع شود.
ناگفته نماند عینک‌های آفتابی که در مناطقی با سطح تابش خورشیدی بالاتر استفاده می‌شود باید UV-AB را به‌طور کامل پوشش دهد.
جالب است بدانید اتفاقی که در کنار سواحل دریا موجب برنزه شدن پوست ما می‌شود، تابش پرتوهای UV-B و تاحدودی UV-A است
و از این‌رو خطر بیشتری را متوجه ما می‌کند.
به همین دلیل توصیه می‌شود بدون استفاده از پوشش‌های محافظت کننده پوست، مدت زیادی را در معرض تابش مستقیم نور آفتاب (به‌ویژه در سواحل) قرار نگیرید.
تا اینجای بحث متوجه شدیم که عینک‌های آفتابی از نظر طیفی باید ویژگی‌ها خاصی داشته باشند
یعنی اینکه نور مرئی را تا حد مناسبی کاهش دهند
و دوم اینکه با توجه به شرایط استفاده، طیف‌های مختلفی از پرتوهای خورشیدی را جذب کنند.
برخی عوارض عدم استفاده از عینک آفتابی
برای اطلاع بیشتر شما خوانندگان گرامی عرض می‌کنم که
مطالعه‌ای در فاصله سال ۱۳۶۷ تا ۱۳۶۹ در مناطق ساحلی ایران انجام و مشاهده شد
شیوع مشکلاتی نظیر آب مروارید و آب سیاه در مناطق ساحلی جنوب ایران به مراتب بیشتر از مناطق شهری و مرکزی کشور است.
بی‌تردید عدم استفاده از عینک آفتابی مناسب، ریسک ابتلا به بیماری‌های چشمی را افزایش می‌دهد
و باعث تغییراتی در شفافیت عدسی، قرنیه و حتی شبکیه می‌شود؛
همه این موارد در کنار هم زمینه را برای ایجاد بیماری‌های مزمن و کاهش دهنده شدید میزان بینایی فراهم می‌کند.
با توجه به شرایط اقلیمی کشور، پرتوهای ماورای بنفش به صورت شدید منتشر می‌شوند
و در بعضی از فصول مانند تابستان که خورشید عمودی‌تر به زمین می‌تابد به دلیل گرما و افزایش شدت نور، این پرتوها با شدت بیشتری احساس می‌شوند،
در نتیجه لزوم استفاده از عینک آفتابی بیشتر احساس می‌شود.
استفاده از عینک آفتابی در پاییز و زمستان
نکته دیگر اینکه در فصول پاییز و زمستان به دلیل آنکه خورشید به صورت مایل می‌تابد
شاید خیلی بدمان نیاید از پرتوهای خورشیدی بیشتر استفاده کنیم و در نتیجه متوجه وجود شدت آن نشویم.
به این دلیل ممکن است از عینک آفتابی کمتر استفاده کنیم؛
این یعنی چشم خود را در معرض ریسک بیشتر قرار داده‌ایم.
فراموش نکنید حتی در هوای ابری هم باید از عینک استفاده کنیم
زیرا پرتوهای UV در هر شرایطی می‌توانند به چشم و پوست ما برسند و تاثیراتی منفی ایجاد کنند.
موضوع بعدی شدت تابش در ساعات مختلف روز است.
به‌طور طبیعی نزدیک به غروب آفتاب، پرتوهای UV کمتر می‌شود.
در فصل بهار و تابستان بیشترین تابش از حدود ساعت ۱۰ صبح تا حدود ساعت ۱۶ اتفاق می‌افتد.
در فصل پاییز و زمستان این شرایط از حدود ساعت ۱۱ صبح آغاز و تا حدود ساعت ۱۴ به بالاترین میزان می‌رسد.
در ساعات دیگر روز، شدت تابش‌ها کاهش پیدا می‌کند ولی این به آن معنا نیست که پرتوهای UV اصلاً وجود ندارد.
از یاد نبریم اثراتی که عدم استفاده از عینک آفتابی در سیستم بینایی ما ایجاد می‌کند به مرور اتفاقات می‌افتد
و درمان آن به‌تدریخ سخت‌تر، پیچیده‌تر و پرهزینه‌تر می‌شود.
دکتر ابراهیم جعفرزاده پور، اپتومتریست
